New from Nepal

किन गएनन् भारतिय रास्त्रपति मुखर्जी शहीद स्मारक पार्क ???

कुनै पनि देशका राष्ट्रप्रमुख वा सरकार प्रमुख अर्को देशको राजकीय भ्रमणमा जाँदा त्यस देशका नायक वा शहीद स्मारकमा गएर सम्मान गर्ने प्रचलन छ । तर बुधबार नेपालको तीन दिने राजकीय भ्रमणमा आएका भारतका राष्ट्रपति प्रणव मुखर्जीले शहीद स्मारकमा माल्यार्पण गरेनन् । विदेशी राष्ट्रप्रमुख वा सरकार प्रमुखले जुन देशको भ्रमण गर्दछन्, त्यो देशले सम्मान गरेका नायक वा शहीदलाई सम्मान गर्नु भनेको त्यो देशको सार्वभौमसत्तालाई स्वीकार गर्नु हो । तर भारतका राष्ट्रपति मुखर्जीले नेपाल भ्रमणमा शहीद स्मारकमा माल्यार्पण गरेनन् ।  भारतका राष्ट्रपति मुखर्जी भारतको कुनै प्रान्तमा गएका होइनन्, सार्वभौम मुलुक नेपालको राजकीय भ्रमणमा आएका हुन् । नेपालमा युगिन परिवर्तन गर्ने शहीदहरुप्रति सम्मान गर्न उनलाई लगिनुपथ्र्यो तर लगिएन ।  जबकि भारतको राजकीय भ्रमणमा जाने नेपालका राष्ट्रपति वा प्रधानमन्त्रीले नयाँदिल्लीको राजघाटस्थित महात्मा गान्धीको समाधीमा गएर माल्यार्पण गरी उनको योगदानप्रति सम्मान प्रकट गर्दछन् । तर भारतीय राष्ट्रपति मुखर्जीलाई नेपाल भ्रमणका क्रममा शहीद स्मारकमा लगिएन । उनलाई किन शहीद स्मारकमा लगिएन ? यो परराष्ट्र मन्त्रालयको कमजोरीका रुपमा पनि कतिपयले लिएका छन् । यसबारेमा परराष्ट्र मन्त्रालयका प्रवक्ता भरतराज पौड्यालको प्रतिक्रिया छ– ‘कुनै देशको राष्ट्रप्रमुख वा सरकार प्रमुख आउँदा शहीद स्मारकमा माल्यार्पण गर्ने कार्यक्रम राख्न पनि सकिन्छ, नराख्न पनि सकिन्छ । भारतका राष्ट्रपतिज्यूको भ्रमणमा शहीद स्मारकमा माल्यार्पण गर्ने कार्यक्रम नपरेको हुनसक्छ । आआफ्नो देशका आफ्नै प्रचलन हुन्छन् । यसलाई कमजोरी वा सफलता वा असफलताका रुपमा लिन मिल्दैन ।’   शुक्रबारको अन्नपूर्ण पोष्टको सम्पादकीयमा लेखिएको छ–‘शहीद  सत्ता परिवर्तनको हैन, ब्यवस्था र युग परिवर्तनको बाहक हो, उसलाई ‘मार्ने’ राज्य तथा ब्यवस्था र त्यो ‘शहीद’को अस्तित्व सँगसँगै अगाडि बढ्दैन । तर विगत १० बर्षको अभ्यासमा ‘शहीद’ लेनदेनको पात्र बनेको छ । उसको संख्या बढेको छ, तर ऊ अपमानित छ । यसको नमिठो झल्को राष्ट्रपति मुखर्जीको ‘राजकीय’ यात्रामा देखियो । विदेशमा हुने यस्ता यात्रामा त्यो राष्ट्रले सम्मान गरेका ‘हिरो’ वा ‘शहीद’ स्मारकमा निर्वाध रुपमा लगिन्छ, आगन्तुक राष्ट्राध्यक्ष या राजकीय यात्रामा आएका अतिथिहरुलाई । नेपालबाट जाने हरेक प्रधानमन्त्री या राष्ट्राध्यक्षलाई महात्मा गान्धीको समाधि रहेको राजघाटमा लगिनुको कारण त्यही हो । तर हरेक बर्ष हजारौैंको संख्यामा शहीद उत्पादन हुँदै गएको नेपालमा किन राष्ट्रपति मुखर्जीलाई शहीदहरुमा माल्यार्पण गर्न कहीँ लगिएन ? के क्रान्तिकारी र अग्रगामी सरकारले दशरथ चन्द, शुक्रराज शास्त्री, धर्मभक्त र गंगालालको ‘शहीद’ हैसियत खोसेको हो ? मुखर्जीको यात्रामा शहीदगेटमा माल्यार्पण किन सम्पन्न गरिएन ? यो सरकारबाट भएको आपराधिक त्रुटि हो र ऊ त्यसको लागि जवाफदेही हुनैपर्छ ।’

 

 

 

श्रोत: